Op 22 november kozen we de leden van de Tweede Kamer. Chamenaren plachten trouw ter stemming te gaan. Ze meldden zich in hun zondagse pak met de oproepbrief in de hand op het gemeentehuis. “We kòmen stemmen burger”, zeiden ze dan fier tegen de burgemeester.

Door Berry van Oers

Stemwijzer

Bij opa in de stalkeuken regende het in de verkiezingstijd de hele dag stemadviezen. Graag luisterden we naar die stemwijzer en gingen in de leer bij de ‘politieke adviseurs’ die langskwamen om te buurten, te kaarten of duiven te melken. “Gaode gij stemmen”, vroeg opa. “Dè wit ik nog nie, want ze doen ommes toch ammaol wa ze zelf wullen”, zei Sus dan.

Politiek wantrouwen

Het leek wel of de ‘adviseurs’ bij opa in de stalkeuken voortdurend kwaad waren op alles en iedereen. “Ik mot niks hebben van kaomerlejen”, zei Kiske, “want die steken ommes alles in durren eigeste zak.” Koske beaamde dat en onderbouwde zijn stellingname: “Wij motten bezuinigen, mar in de Twidde Kaomer verdienen ze op hun intje meer as wij mee z’n ammaolen bij mekaoren.”

Nivelleren

Er werden in de stalkeuken heel wat verkiezingsdebatten gevoerd. Soms kwam Gerrit langs. Dan waaide er een andere wind. “Veul meesen voelen d’r eigen nie gezien en mauwen aatij mar da ze te kort gedaon worren. Mar daor hedde niks aon. Ge mot iederèèn z’n eigenste gunnen en da van mekaoren kunnen velen, die het brèèd hebben wa miender en d’aanderen wa meer laoten overhouwen”, meende Gerrit.

Algemeen welzijn

Gerrit leerde ons nog meer. “Op wie ge stemt motte laoten afhangen van hoe ge tegen het lèven aonkekt. Ge mot nie allenig mar aon oewen eigen ikke denken agge stemt mar aon wa goed is veur òòs ammaolen”, zei Gerrit. Hij deed aan zelfreflectie: “Wa doei ik zelf, warrom doei ik dè en wa wult det zeggen vur aanderen? Dè motte oew eigen afvraogen ag ge gaot stemmen!”

Bestaanszekerheid

Gerrit was van mening dat alle inwoners van Nederland normaal moeten kunnen leven. Gerrit: “Da wult nie allenig zeggen da ge gin erremoei hoeft te lijen mar ok da ze oew helpen ag ge gin werk of gin huis kunt veinen. Mar ok goei schòlen, wie z’n eigen nie gedraogt d’n bak in en er veur zurgen da de contributie niet te hòòg is ag ge wult gaon voebollen of blaozen.”

Energietransitie

Sjaokske vertelde over ‘hulliën Piet’. “Die hèèt lang haor en it allenig mar verse gruuntes die ze nie hebben gespòten”, vertelde Sjaokske. We lachten er om. Hoe kon iemand zo ver afdwalen, vroegen we onszelf af. Pas geleden kwamen we Piet tegen in een ‘hybride’. Hij was inmiddels kaal. “Ge mot van oewen ‘diesel’ en het gas af”, zei Piet nog steeds maar nu niet meer als enige.

Participatie

De eenzaamheid waarin steeds meer mensen leven betekent dat we een samenleving van vreemden aan het worden zijn. Gerrit: “Vruuger kenden wij mekaoren ammaol, mar agge nouw deur ’t turp fietst doet de helft z’n bakkes nie èès mir òpen.” Het stemadvies van Gerrit was duidelijk: “Iederèèn mot mee kunnen doen en hort bij d’n hòòp. De puttij die det veur mekaoren krijt, die hèèt mijn stem!”