Op 13 november 1975 werd het contract opgesteld voor de toen 20-jarige Jef Mertens, en dat is nog steeds geldig. Hij woonde nog thuis bij zijn moeder die een winkel had in Zondereigen, Janneke Jespers heette ze, en daar konden mensen die gebruik wilden maken van de parochiezaal dan de sleutel ophalen. Moeder schreef op wie de sleutel haalde en nu werkt hij met een dagboekbewijs en een reglement wat hij trots laat zien. Wat eraan vooraf ging vertelt Jef graag, en ook wat in die vijftig jaren daarna allemaal gebeurde…

Door Jeanny Wouters

“Er was een discussie binnen de KLJ, afscheiding van een groep, dat schoot pastoor Jan van Mechelen in het verkeerde keelgat en toen was de vraag: wie gaat de sleutel halen?” Zo begint het verhaal over het beheer van de parochiezaal in Zondereigen, dat voorheen door de pastoor werd gedaan. Jef zou de sleutel gaan halen, maar kreeg die niet. Er moest iets gebeuren, ze kwamen niet tot vergelijk en er belden steeds meer mensen van de KLJ aan. Het ging onder andere over de prijs van de huur en kosten voor kolen. Uiteindelijk (daags daarna) ging men met drie personen rond de tafel, met pastoor Jan Van Mechelen en was het in een uur klaar: ze zochten iemand om de sleutel bij te houden en dat werd Jef. Als er gemengd toneel werd gespeeld – dat was een van de discussiepunten – moest tien dagen tevoren een kopie van de tekst bij de pastoor ingeleverd worden en Jef moest ook toezicht houden, dat ze niet meer met een brommer over een schragen tafel het toneel op reden! Hij maakte een zaalreglement en daar moest en moet iedereen die de zaal huurt zich aan houden.

Kolenkachel

Om half zes ’s avonds ging Jef de stoof al aanmaken als er die avond repetities waren van toneel. Er stond een kolenkachel in de zaal om hem warm te stoken. In de winter waren er activiteiten als kaarten en haken; een café was er nog niet, dat kwam later na de eerste verbouwing. In het begin waren er houten stoelen, schragentafels en je keek zo naar de pannen. Eigenlijk werd de zaal niet veel gebruikt, alleen voor Sinterklaas en toneel. In de hof van de pastoor was er een ontspanningslokaaltje vroeger, daar was de bieb, werd catechese gedaan, gepensioneerden kaartten er, de KLJ hield er vergadering net als andere verenigingen van het dorp.

“De pastoor was tegen bier, we bouwden toch een toog om inkomsten te hebben voor het gebouw te onderhouden. Ik ging dat zelf uitbaten, het was mijn winkeltje zoals bij ons thuis, geen café. Zo is dat gekomen.” Er kwam discussie over het schenken van drankjes, er werd een parochiefeest georganiseerd ten voordele van de zaal en met het geld dat men binnenkreeg werd de verbouwing gefinancierd. In 1976 was de eerste verbouwing: Vrijwilligers timmerden een ‘vals plafond’, er kwam verwarming met ‘chauffage’ en de kolenkachel ging eruit. Sommigen waren het er niet mee eens, dat de zaal een café-functie kreeg omdat het concurrentie zou zijn, maar Jef zette door. Hij hield zelf de voorraden bij, kocht de drank, stuurde de rekeningen. Een echte toog was er nog niet, dat kwam later. En hij stak zijn licht op in andere plaatsen, ging kijken hoe die hun parochiezaal georganiseerd hadden. Hij organiseerde zelf ook activiteiten, haalde de verenigingen binnen die niet meer in het zaaltje van de pastoor mochten.

Tweede verbouwing

In 1997 was Pater Frans voormalig pastoor Jan van Mechelen opgevolgd en die wilde een nieuwe zaal bouwen, maar daar kreeg hij geen vergunning voor. Dus bleef de oude zaal gewoon staan, maar hij liet hem wel moderniseren zodat Zondereigen nog jaren vooruit kan. De toog verhuisde naar voor, aan de zijmuur, de verwarming werd gemoderniseerd, net als de keuken. Ook de Rumolduskerk werd gerestaureerd in die tijd. “Hij wilde ook een nieuwe parochiezaal. Dekenaat Kempen bestaat uit vier afdelingen (overkoepelend geheel voor Dekenaat Kempen). Afdelingen: a) Kerkfabriek, b) Parochie c) Parochiezalen en d) Scholen.” Jef was in die tijd ook schatbewaarder van het kerkbestuur (kerkfabriek genaamd in Vlaanderen). De opvolger van Pater Frans, pastoor Belmans, zag de parochiefeesten niet zitten en schafte die af.

Politiek

Jef typte 11 jaar lang de berichten voor het parochieblad voor pastoor Jan Van Mechelen (Kerk & Leven). Jef Mertens was vele jaren Jong KLJ-leider en maakte stenciltjes bij onderpastoor Jef Goris in Merksplas. Hij deed dat samen met de onderpastoor maar toen die eens op vakantie was kon er niet gestencild worden, dus werd hij erop uit gestuurd naar Baarle, moeder had geïnformeerd bij Lies van Fons Leestmans en die had gezegd ‘Jef moet naar Baarle rijden naar ‘t klooster’. Hij werd er vriendelijk ontvangen door Jan Laurijssen, maakte kennis met opbouwwerker John Schouten en zo rolde hij van het een in het ander. Bestuur Jeugdwerk, bestuur SOB, “en zo ben ik ook in de politiek gerold” vertelt hij. Hij ging regelmatig bij de Nassause raadsvergaderingen luisteren, daar verbaasde hij zich over de opening met christelijke groet en iedereen moest dan gaan staan. “Ik ging er graag naar luisteren, die manier beviel me wel.”

Vanaf zijn 18e werkte hij bij drukkerij Aurora als handzetter en tien jaar nadat hij er in dienst was getreden, waren er sociale verkiezingen en kwam hij in de ondernemingsraad terecht, werd uiteindelijk secretaris. In 1982 kwam hij voor het eerst op de lijst van CDK in Baarle-Hertog en had enkele stemmen te kort om in de gemeenteraad te komen. Daarom richtte hij zes jaar later een eigen partij op ACW (Algemeen Christelijk Werknemersverbond), scoorde een zetel in de gemeenteraad van Hertog en schopte het tot eerste schepen. Hij was zelfs een maand plaatsvervangend burgemeester, in de tijd dat hij eerste schepen was (1989). Hij was toen 33 jaar oud, en moest op zijn werk in de drukkerij vragen of hij onder werktijd kon telefoneren en doorverbonden kon worden. “Ik was degeldrukker, heb nooit loonsverhoging voor mezelf gevraagd, wel voor het collectief geheel.” Hij leerde dankzij zijn politieke besognes wel veel mensen kennen, burgemeesters en anderen.

Leefbaarheid

Samen met John Schouten en de werkgroep Leefbaarheid bestudeerde zij in 1978 - 1982 de Leefbaarheid in Zondereigen en schreef er een rapport over met de titel: ‘Zondereigen, wie het kleine niet eert…’ 250 brochures lieten ze ervan bijdrukken, gefinancierd met het geld dat de verkiezingsshow opleverde die hij samen met Werkgroep Leefbaarheid Zondereigen organiseerde in 1982.

Dat deed in 1976 Fons Leestmans voor het eerst, toen hij met een eigen lijst opkwam. Hij organiseerde een verkiezingsbijeenkomst en liet 60 stoelen klaarzetten, beloofde iedereen die kwam een pint en er zaten 50 mensen in de zaal! Met krijt schreven ze op een bord het verkiezingsprogramma.

In 1982 de duurde de verkiezingsmeeting tot half vijf in de ochtend. Jef kon meteen daarna naar zijn werk, “van d’een broek in de ander” lacht hij, want bij de drukkerij was het altijd vroeg beginnen. Er werden die avond drie vaten bier getapt, en daarvan hebben ze de extra 250 exemplaren bij laten drukken van de brochure ‘Zondereigen, wie het kleine niet eert..’

Sleutel

Een belangrijk element in de leefbaarheid was en is de parochiezaal. En dat vindt Jef Mertens nog steeds belangrijk; ondanks zijn leeftijd hoopt hij nog lang dit werk te kunnen doen. Het wordt niet betaald, is vrijwilligerswerk, maar voor Jef is het nooit te veel. “Wanneer die sleutel hier weg is van de tafel, zén ik blij! Dan gebeurt er iets.” Niet dat Jef bij alle activiteiten aanwezig is: hij doet de voorbereidingen, zorgt dat alles netjes is en er voldoende voorraden klaar staan. En na afloop van de feestelijkheden ruimt hij alles op, telt wat er verbruikt is, stuurt de rekening en vult alles weer aan voor de volgende activiteit. Alleen met oudjaarsavond, dan blijft de parochiezaal gesloten. Er waren wat schermutselingen geweest met vuurwerk, en daarom nam hij dat besluit: “ik ben tégen vuurwerk. Dus bleef de zaal met oudjaar dicht, alleen overdag was ie open voor het Nuwjaorke Zoete zingen.” Toen twee jaar later de kerststal in brand ging, was het al twee jaar donker in de parochiezaal op oudjaarsnacht! Op nieuwjaarsdag is de zaal dan weer wel open om elkaar een gelukkig Nieuwjaar te wensen. En de hele maand januari zijn er feesten.

Jef vindt zijn functie als verbinder in alle activiteiten in Zondereigen heel belangrijk. Zo lang hij nog kan blijft hij bezig; vanaf komend jaar moet veel digitaal worden verwerkt, hij moet dat leren, iemand doet dat samen met hem.

Met veel plezier kijkt hij terug op het feest dat hij samen met heel Zondereigen vierde om zijn 50-jarig jubileum als zaalbeheerder te vieren. Hij betaalde zelf de huur en gas, de parochie betaalde de rest en achter d’n toog stonden vrijwilligers uit Zondereigen. Dank Jef voor deze terugblik en kijk in jouw leven als beheerder van de parochiezaal. Er waren nog veel meer anekdotes, maar daarvoor is deze pagina te klein. Spreek Jef gerust aan als u ze wilt horen, hij maakte zoveel mee… Of luister het interview terug van omroepbaarle.nl (te gast bij / terugluisteren 16 oktober).

Wij zijn op zoek naar mooie verhalen van mensen die al meer dan een halve eeuw actief zijn in hun beroep. Kent u iemand die ook minimaal een halve eeuw hetzelfde beroep uitoefent? Neem dan contact op met een van onze correspondenten. Wij geven uw verhaal graag een mooi plekje in Ons Weekblad.